نویسنده :
علی سلیمانی::
85/2/16:: 1:21 عصر
فناوریهای اطلاعات و ارتباطات در حال همگرایی سریع به سمت ایجاد ماشینهایی هستند که ما را میفهمند، کاری که به آنها میگوییم انجام میدهند وحتی نیازهای مارا پیشبینی میکنند. ما مایلیم به سیستمهای هوشمند مثل یک احتمال دور از ذهن و ضعیف فکرکنیم اما دو روند عمده جدی و مهیب آن را به سمت تحقق کوتاهمدت به پیش میراند. در حالی که اکثر سازمانها ازپتانسیل تجاری اینترنت بهرهبرداری میکنند، پیشرفتهای علمی صحبتکردن افراد با کامپیوترهای هوشمند را نیز امکانپذیر ساختهاند. این ترکیب هوش کامپیوتری و اینترنت به سرعت در حال ایجاد یک سیستم ارتباطی جهانی جدید و پرقدرت است که مناسب، سودمند (بهرهور) و متحول است (اینترنت هوشمند). سه نمونه از آنچه که باید به زودی متداول شوند را در اینجا ذکر میکنیم:
- آزمایشگاه واقعیت مجازی فرهنگی دانشگاه کالیفرنیا (در لوسآنجلس)[1] یک وبسایت ایجاد کرده است که در آن روم باستان را بازسازی میکند. بازدیدکنندگان قادرند به صورت مجازی در فضای 3بعدی معابد، آثار تاریخی و میادین بازسازیشده قدم بزنند بهگونهای که فکرکنند همانند 2000 سال پیش در روم زندگی میکنند.
- شرکت ”امترک“[2] نرمافزار تشخیص صحبت را برای جایگزینی با منوهای دارای دکمههای فشاری (که بسیاری از افراد را دیوانه میکنند) ابداع و مورد استفاده قرار داده است. اکنون شما میتوانید با یک فروشنده مجازی به نام جولی برای بهدستآوردن زمانبندی حرکت قطارها، رزروکردن، پرداخت پول بلیطها و بحث درباره مسائلدیگر، صحبت کنید. مشتریان خوشحالترند و شرکت امترک نیز پول روی هم میگذارد!
- هتل “والدورف-استوریا[3]” در نیویورکسیتی یک سیستم کنفرانس تصویری پنج در هفت فوتی را اجاره کرده است تا به میهمانان امکان دهد با افراد دیگر در مکانهای دوردست ملاقات مجازی داشتهباشند. افراد دارای کسب و کارهای تجاری این سیستم را آنقدر سودمند میدانند که سیستم همیشه مشغول است.
ادعای اینکه اینترنت بهزودی دوباره رونق خواهدیافت وقتی که اقتصاد کشورهای مختلف جهان در تلاش برای خروج از رکورد فعلی هستند، متهورانه بهنظر میرسد. بههرحال, همین توهم[4] غیرواقعگرایانه از رشد نامحدود داتکامها (حباب داتکامها) بود که باعث رنج اقتصادی امروز شده است. اما پیشبینیهای پروژه تِککست دانشگاه جرجواشنگتن بیانگر آناست که در خلال نیمهدوم این دهه برای جوانسازی مجدد اقتصادها باید 20 جنبه تجاری استفاده اینترنت به سطح جهشی[5] 30 درصد برسند[6].
Text Box: سطح اعتماد (درصد)
سیر زمانی تکامل فناوریهای تجارت الکترونیکی
خطوط پرظرفیت: استفاده از کانالهای پرسرعت (DSL، کابل، اینترنت و ماهواره) در30 درصد منازل: 2004
رابطه بین کسبوکارها: 30 درصد تراکنشهای تجاری به صورت برخط انجام میپذیرد:2006
بهداشت الکترونیکی: سیستمهای برخط، 30 درصد زمان را برای تجویز دارو، سفارش آزمایش، معاینه بیمار و.. صرف میکنند:2015
سرگرمیهای تقاضامحور: 30 درصد از موسیقیها، فیلمها، بازیها و دیگر سرگرمیها به صورت برخط فروخته میشوند: 2007
دسترسی برابر: اغلب (90درصد) افراد محروم به اینترنت دسترسی دارند:2017
فروش الکترونیکی: 30 درصد از کالاها و خدمات به صورت برخط فروخته میشوند:2010
آموزش الکترونیکی: یادگیری ازراه دور (اینترنت، ویدئو، ایمیل) روش اصلی است که در 30 درصد برنامههای آموزشی استفاده میشود:2008
شبکه جهانی: نصف جمعیت جهان به کامپیوترهای شخصی، اینترنت و امثالهم دسترسی دارند:2017
مالیات اینترنتی: برای فروش اینترنتی در اکثر کشورها مالیات مقرر میشود: 2007
دانش تقاضامحور: برنامههای آموزشی موردنظر به صورت برخط برای پاسخگویی به 30 درصد از نیازهای خاص استفاده میشوند: 2008
تحقیقات پزشکی: 30درصد از تحقیقات بیمارستانی با استفاده از سیستمهای کامپیوتریشده انجام میشوند:2010
امور مالی برخط: 30 درصد ازامور بانکی، سرمایهگذاریها و خدمات مالی دیگر به صورت برخط انجام میشود:2007
نشر الکترونیکی: 30 درصد از روزنامهها، مجلات، جورنالها و کتابها به صورت برخط فروخته میشوند:2010
رأیگیری الکترونیکی: دستگاههای خودپرداز (ATM) یا کامپیوترهای شخصی متصل به اینترنت, در 30 درصد از انتخاباتها مورد استفاده قرار میگیرند:2012
محرمانگی و امنیت: قسمت اعظمی از دولت در مورد محرمانگی و امنیت اطلاعاتشان احساس اطمینان میکنند:2009
خدمات دولتی: 30 درصد از خدمات دولتی (نامنویسی خودکار، مجوزها، صورتحسابها و غیره) به صورت برخط انجام میشوند:2010
جراحی ازراهدور: رویهها و اعمال جراحی از موقعیتهای دور انجام میپذیرد:2012
سیستمهای واقعیت مجازی: سیستمهای واقعیت مجازی برای تجربه محیطهای بیگانه (مریخ)، سرگرمی (بازیها، رابطه جنسی مجازی)، تحصیل، طرحهای آزمایشی و غیره توسط 30 درصد از عموم مردم مورد استفاده قرار میگیرند:2016
دانشگاه مجازی: یادگیری از راه دور (اینترنت، ویدئو، ایمیل) روش اصلی است که برای 30 درصد از دروس استفاده میشود:2014
بیسیم: تلفنهای وبی، دستگاههای دستی و امثالهم توسط 30 درصد از مردم برای اینترنت، ویدئو و غیره مورد استفاده قرار میگیرند:2009
درضمن پایشهای فناورانه پروژه به این نتیجه رسیده است که پیشرفت در تشخیص صحبت، هوشمصنوعی، کامپیوترهای پرقدرت، محیطهای مجازی، و نمایشگرهای بادیواره مسطح (تخت) در حال تولید یک واسطِ محاورهای انسان-کامپیوتر هستند.
این روندهای پرقدرت, نسل آینده فناوری اطلاعات را تا حدودسال 2010 به سمت یک مسیر اصلی پیش خواهند راند.این اینترنت هوشمند باید به افراد این امکان را بدهد که به جای اینکه روی صفحه کلید خم شوند هنگام خرید، کار، آموزش، و انجام اغلب امور اجتماعی با یک فرد مجازی در اندازه واقعی, به راحتی و بهطور طبیعی صحبت کنند.
بلوغ اقتصادی اینترنت
سیستم تککست[7] که قبلاً پیشبینی جِیدابلیو[8] نام داشت، یک وبسایت مبتنی بر پایگاه داده است که درآن هیات خبرگان[9] (به صورت برخط) برآوردهایی را در پاسخ به سوالات دقیق پژوهشی مطرح میکنند. برآوردها بهطور خودکار با هم ترکیب میشوند تا بهترین پیشبینی ممکن از اینکه هر فناوری چه زمانی احتمال جهش دارد، سطح اطمینان[10]، و اندازه بازار بالقوه را به صورت بلادرنگ تولید کنند.
نتایج این مطالعات در نمودار زمانبندی سیر تکامل فناوریهای تجارت الکترونیکی[11] برای 20 کاربرد تجارت الکترونیکی نشان داده شده است. هیات خبرگانی که برای این مطالعه گردهم آمدند 38 فرد صاحبنظر در زمینههای مختلف را در برمیگیرد، که شامل مدیرعاملان شرکتهای فناوری برتر[12]، مدیران فناوری، دانشمندان و مهندسین، مشاوران، اساتید دانشگاه و آیندهپژوهان میشوند. همه متخصصان به تمامی سئوالات پاسخ نداند, بنابراین تعداد متوسط پاسخگویان به هر سوال بهطور میانگین 22 نفر بود. اگر در پیشبینیهای دلفی[13] از این نوع, از 12 متخصص یا بیشتر استفاده شود، صحیح در نظر گرفته میشود، بنابراین این نتایج نسبتاً قابلاتکا هستند.
این نتایج سناریوی برجستهای را به تصویر میکشند که در آن قالب تجارت الکترونیکی را خطوط پرظرفیت، رابطه بین کسبوکارها[14]، امور مالی برخط[15]، سرگرمیهای تقاضامحور[16]، بیسیم، آموزش الکترونیکی[17]، دانش تقاضامحور[18]، خدمات دولتی الکترونیکی[19]، نشر برخط[20]، فروش الکترونیکی[21], از سطح قابلقبول کنونیِ 5 تا 20 درصد تا 30 درصد بین سالهای 2004 و2010 رشد میکند.
سیستم تِککست سطح نفوذ 30 درصد را پراهمیت میداند زیرا تقریباً نشانه ”نقطه جهش” است؛ زیرا وقتی که فناوریها از فاز پذیرش اولیهشان به سمت مسیر اصلی حرکت میکنند، این جا, جایی است که در اقتصاد و زندگی نفوذ نمودهاند. اندرو گروو[22]، مدیر عامل پیشین شرکت اینتل[23] در پاسخ به نامه هفتهنامه ”بیزنس ویک“[24] (5ماه 2003) گفت: ”هر آنچه که درباره اینترنت میگفتیم، اکنون درحال رخدادن است.”
بسیاری فکرمیکنند که اینترنت اکنون در مسیر اصلی خود است اما به نظر میرسد این مطلب فقط درمورد استفادههای بدون پرداخت همچون گشتوگذار[25] برای اطلاعات رایگان، صحیح است.
در سال 2003 فعالیتهای اقتصادی که درآنها مبادلات پولی دخیل بودند به مقدار حدود23درصد برای خطوط پرظرفیت، 10درصد برای فروشالکترونیکی[26]، 12درصد برای رابطه بین کسبوکارها، 10درصد برای آموزش از راه دور[27]، و 5درصدبرای موزیک محدود شده بودند. و اینها محبوبترین کاربردهای اینترنت هستند. بقیه به ندرت در سطوح قابل قبول ثبتمیشوند.
نتایج دیگر تککست به این نکته اشاره دارد که کاربردهای پیچیدهترـرأیگیری برخط[28]، بهداشتالکترونیکی[29]، دانشگاه مجازی[30]، واقعیت مجازی[31]، و شبکهجهانی[32]ـاحتمالاً بعداً از این روند تبعیت میکنند. این شکلهای تجارتالکترونیکی به این دلیل تأخیر دارند که درگیری فناوری پرهزینهتر و بیگانهتر، تغییرات بنیادین دشوار، و شکلهای جدید رفتار مشتریان، میباشند. به عنوان مثال صورت واقعی بخشیدن به دانشگاهمجازی نیازمند اساتیدی (پروفسورهایی) که از دروس سنتی جدا شده و به فناوری ارتباطی که بهطور ضعیفی گسترش یافته، رویآورند، مدیران دانشگاهی که امکانپذیری اقتصادی سیستمهای گرانتر را توجیه کنند، و دانشجویانی که در حالت مجازی احساس راحتی و اطمینان کنند، میباشد. بهداشتالکترونیکی تبدیلات مشابهی را بین پزشکان، بیمارستانها و بیماران طلب میکند.
بقیه توسعههای پیشبینیهاـمالیات[33]، محرمانگی و امنیت[34]، تحقیقات کامپیوتری شده[35]، جراحی از راه دور[36]، و دسترسی برابر[37]ـباید در زمانهای مختلف در خلال دو دهه آینده ظاهر شوند. این کاربردها به دلیل اینکه نیازهای اجتماعی فراوان جدید را برطرف نمیکنند اما در اصلاح سیستمهای موجود دخیل هستند، متفاوت میباشند.
درهمآمیختگی بین این پیشرفتها روندهای دیگری در تجارت الکترونیکی هستند که به نسل جدیدی از سیستمهای هوشمند که انتظار میرود در خلال همان بازه زمانی ظهور کنند، منتهی میشوند. پروژه تِککست آنرا “زندگیمجازی”[38] مینامدـیک واسط انسانـکامپیوتر محاورهای [39]که راهی مناسبتر و راحتتر برای خرید، کار، تحصیل،سرگرمی،و انجام اغلب روابط اجتماعی دیگر میسر میسازد.
درادامه تعدادی از پیشرفتهایی که در تشخیص صحبت، هو.شمصنوعی، تراشههای پرقدرت، محیطهای مجازی، و نمایشگرهای با دیواره مسطح روی داده، آمده است که احتمالاً این واسط هوشمند را تولید میکنند
تشخیص صحبت قابلاتکا باید در حدود سال2010 متداول گردد
- شرکت آی.بی.ام (IBM) برناامه عظیمی برای تشخیص صحبت انسان دارد تا دقت این کاررا به مقدار زیادی بهبود دهد، و انتظار میرود در دهه آینده برنامه مایکروسافت کاهش نرخ خطای تشخیص و انطباق با توانمندیهای انسانی باشد.
- طرح دانشگاه فناوری ماساچوست (MIT) این است که پروژهشان “اکسیژن”[40] را عرضه کنند یک واسط صوتـماشین را نمایان میسازد. مدیر این پروژه “رادنیبروکز”[41] میگوید: “من میخواستم ماشین را به داخل زندگیمان بیاورم، ماشینی که درچشمهای شما نگاه میکند، به شما اجازه میدهد که سئوالات را به زبان انگلیسی علی (منطقی)[42] بپرسید و به همان طریق به سوالات شما پاسخ میدهد.“
- شرکتهای “امترک[43]”، “وِلزفارگو[44]” ،”لندازاِند[45]“ و بسیاری از سازمانهای دیگر در حال جایگزینی منوهای برمبنای صفحه کلید با سیستمهای تشخیص صحبت هستند به دلیل اینکه در1یا2 سال خدمترسانی به مشتری را بهبود میدهند و سرمایه را احیاء میکنند. تحلیلگران فکر میکنند که به زودی اغلب شرکتها سیستمهای محاورهای را استفاده خواهند کرد.
- موتورهای جستجویهوشمند همچون گوگل و یا هو برروی سیستمهای تسخیص صحبت کار میکنند که به کاربران کمک میکند تا آنچه را که جستجو میکنند، بیابند.
- سیستم همیاری پیشران “آن استار[46]” شرکت جنرال موتورز[47] عمدتاً بر دستورات صوتی با کارمندان زنده برای پشتیبانی، متکی است. تعداد مشترکین از200000تا2000000 رشد کرده است و انتظار میرودبه میزان 1میلیون در سال افزایش یابد. سیستم ناوبری “دیویدیلکسوس[48]” پاسخگوی بیش از 100 فرمان است و پیشران را با صوت و دستورهای بصری راهنمایی میکند.
- حتی در عین سادگی و بهطور فراگیرتر، شرکت “اسپرنیت[49]“ شمارهگیری با صوت را برروی اغلب تلفنهای سلولی و شبکهها پیشنهاد میکند.
کامپیوترهای هوشمند در طول یک دهه, قادر به یادگیری و تطبیق خواهند بود
- سازمان پروژههای تحقیقاتی پیشرفته دفاعی[50] (داریا) در حال تولید یک کامپیوتر ابرهوشمند است که میتواند خود را تعمیر و نگهداری کند، کاراییاش را ارزیابی کند، تغییرات تطبیقی ایجاد کند، و پاسخگوی موقعیتهای متفاوت باشد.
- وزارت انرژی[51] در حال ایجاد یک کامپیوتر هوشمند است که میتواند مفهوم را استنتاج کند، تجربیات پیشین را به خاطر آورد، مسائل را تجزیه و تحلیل کند، و تصمیمگیری نماید.
- برنامه ”کامپیوتریسازی خودمختار“[52] شرکت آی.بی.ام به خدماتدهندگان و شبکهها امکان میدهد که مسائل را حل کنند و برای انجام یک هدف, خودشان را مجدداً پیکربندی کنند؛ کاملاً مانند بدن انسان که برای تنظیم ضربان قلب و درجه حرارت بدن به یک سلسله اعصاب و دستگاه عصبی متکی است.
- نورتون[53] نرمافزاری برای کامپیوترهای شخصی ارایه کرده است که میتواند بدون مداخله کاربر آسیبهای ویروسی را از بین برده، کارآیی کامپیوتر را بهبود بخشیده، اشتباهات پایگاه ثبت ویندوز (رجیستری) را تصحیح کرده، و کارهای دیگری نیز انجام دهد.
- هوش مصنوعی به منظور هدایت هوشمندانه اشکال رفتاری انسان در بازیهای کامپیوتری همچون ”Sims”، ”Metal Gear Solid“ ، ”Unreal Tournament“ ، ”Halo” به کارگرفته شده است.
- تطبیق الگو و تجزیه متن توسط موتورهای جستجوی اینترنتی گوگل[54] و آلتاویستا[55] برای بهبود جستجو استفاده شدهاند.
- شرکت بیسیسی (BCC) تخمین میزند که کل فروش هوش مصنوعی از 12میلیارد دلار در سال 2002 تا 21 میلیارد دلار در سال 2007 افزایش خواهد یافت.
نسل جدیدی از توان کامپیوتری درراه است
شرکتهای اینتل[56] و اِی اِمدی[57] پردازندههای 64 بیتی را برای جایگزینی با تراشههای 32بیتی (که یک دهه پیش سیستم عامل ویندوز[58] را برای ما پدید آورند) معرفی میکنند. تراشههای 64بیتی نویددهنده نسل نوینی از توان کامپیوتری هستند که قدرت پردازش لازم برای نمایشگرهای سینمایی را که قابلیت نمایش پیشرفتهترین فیلمهای علمی- تخیلی، تشخیص صحبت دقیق و هوش مصنوعی دارند, فراهم میکند.
روبوتها و محیطهای مجازی در حدود سال 2010 وب را محبوب خواهند ساخت
- روبوتهای مجازی یا آوارتارها[59] در حال متداول شدن هستند همچون “آنونوا[60]” یک روبوت مونث که گزارشهای هواشناسی را ارائه میدهد. درژاپن “یوکیترای[61]” یک ستاره موسیقی راکمجازی است که یک بت ملی شدهاست.
- “دِر[62]” یک وبسایت صوتی تصویری نمایش دهنده محیطهای 3بعدی تولید شده با کامپیوتر است که با آواتارهایی که با کاربران یا آوارتارهای دیگر تعامل دارند، محبوبیت یافته است.
- به نقل از مدیر عامل شرکت “افکار طبیعی[63]“، یک شرکت سازنده روبوتهای مجازی، “ تا سال 2010 اینترنت با روبوتها پرخواهد شد.“
در ظرف چند سال آینده نمایشگرهای دیواری تخت رایج خواهند شد
- اکنون فروش نمایشگرهای کریستال مایع[64] از فروش نمایشگرهای دارای لامپ اشعه کاتدی[65] پیشی گرفته است که مصرف عصر نمایشگرهای مسطح است که یکسوم لامپهای اشعه کاتدی توان الکتریکی مصرف میکنند. به نقل از یکی از مدیران شرکت “دِل[66]” نهایتاً قابهای مسطح ارزانتر هستند.“
- تولیدکنندگان پیشرو تلویزیون همه در حال تولید نمایشگرهای تلویزیونی دیجیتال 60اینچی قابل نصب روی دیوار هستند.
- همانگونه حرکت از نمایشگرهای لامپ اشعه کاتدی به سمت نمایشگرهای کریستال مایع به آرامی انجام شد، هزینه و قیمت نمایشگرهای 1000دلاری که یک صحنه از فیلم را به اندازه واقعی آن نمایش میدهند نیز باید کاهش یابد بهطوری که یک نمایشگر دیواری 5 3 فوتی با کارکرد کامل، باید به قیمت کمتر از 500دلار فروخته شود.
اینها تعهدات دشواری است و مطمئناً ممکن است بعضی از آنها چنانکه طراحی شدند موفق نباشند. اما بعضی از توسعههای قابل توجه وعده تبدیل به واسط کامپیوترـ انسان را به ما میدهند. اکنون توانمندیهای علمی جدید قدرتمند برای استفادههای ساده به کارگرفته میشوندو اگر روند فعلی حفظ شود یک نسخه متوسط از کامپیوتر سخنگو که در سال2001 شهرت یافت به نام “ادیسه فضایی[67]” باید در حدود سال2010 دردسترس همگان باشد. به جای اینکه از یک ماوس یا صفحه کلید استفاده کنیم، کامپیوترهای شخصی در یک گوشه ناپدید خواهند شددر حالی که ما با یک فردمجازی بهاندازه واقعی برروی نمایشگرهای دیواری بزرگ صحبت میکنیم.
چند سالپیش، رئیس مایکروسافت، بیلگیتز ادعا کرد: “آینده با کامپیوترهایی که صحبت میکنند، میبینند، میبینند، میشنوند و می فهمند شکل خواهد گرفت.”
این نگرش اکنون به وسیله رهبران صنایع کامپیوتری حمایت میشود. رابرتمککلور[68] از شرکت IDC اخیراً بیان کرد: “واسط کاربرطبیعی در این دهه همان چیزی است که واسط کاربرگرافیکی در دهه 1990 بود. “کونیتا که اندو[69] رئیس شرکت سونی[70] انتظار دارد که کامپیوتر شخصی در سال 2005 یک سیستم هوشمند شخصیسازی شده باشد که به عنوان یک “معلم، وکیل و راهنما “عمل میکند. یانپیرسون[71] در شرکت بریتسیش تلهکام[72] از سرگیری رشد اینترنت در سالهای 2005و2006 را پیشبینی میکندکه با “فناوری واسط بهتر... و هوشمصنوعی “به پیشرانده میشود. و دانشمند علومکامپیوتر، “ری کورزویل[73]” پیشبینی میکند که:
“ملاقات در حالت غوطهور بودن کامل درواقعیت مجازی به جای ملاقاتهای کاری و مکالمههای علی(منطقی) در 5تا7سال آینده، کاری عادی خواهد بود“.